ΛΟΑΤ+ Κοινότητα: Πολύχρωμες Οικογένειες διεκδικούν Ισότητα στην Ευτυχία.
Πώς η ιατρικά υποβοηθούμενη αναπαραγωγή μπορεί να υποστηρίξει νέα οικογενειακά μοντέλα.
Η αναγνώριση της ΛΟΑΤ+ γονεϊκότητας αποτελεί ένα πάγιο αίτημα της ομοφυλοφιλικής κοινότητας τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Η συζήτηση είναι πλέον έντονη για την αναθεώρηση της σχετικής εθνικής νομοθεσίας. Στόχος είναι να συμπεριληφθεί και η περίπτωση ΛΟΑΤ+ ατόμων που επιθυμούν να δημιουργήσουν δική τους οικογένεια. Η έλλειψη νομικού πλαισίου δε συμβαδίζει με τη σύγχρονη κοινωνική πραγματικότητα. Τα ΛΟΑΤ+ ζευγάρια καταφέρνουν τελικά, παρά τις προκλήσεις και βρίσκουν λύσεις ( π.χ. καταφεύγουν σε χώρες όπως η Ταϊλάνδη κ.α.) .
Η σύγχρονη εμβρυολογία και η επιστήμη της Ιατρικά Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής (ΙΥΑ) δίνουν ιατρικές λύσεις για την επίτευξη της ΛΟΑΤ+ γονεϊκότητας. Μπορούν να υποστηρίξουν έμπρακτα τη δημιουργία διαφορετικών οικογενειακών μοντέλων.
Το «στοίχημα» για τα ΛΟΑΤ+ ζευγάρια.
Η πολυμορφία των σύγχρονων ζευγαριών έφερε εδώ και χρόνια στο προσκήνιο την ανάγκη απόκτησης βιολογικών παιδιών και για τα ΛΟΑΤ + ζευγάρια. Πλέον, οι ανάγκες τους δεν είναι «αόρατες» στην κοινωνία και τον δημόσιο διάλογο. Τα ΛΟΑΤ + ζευγάρια σήμερα διεκδικούν να γίνουν “υποψήφιοι” γονείς χάρη στις σύγχρονες θεραπείες γονιμότητας.
Οι ιατρικές δυνατότητες της επιστήμης είναι μεγάλες και θεωρητικά εφαρμόσιμες και σε αυτά τα ζευγάρια. Υπάρχουν οι κατάλληλες θεραπευτικές προσεγγίσεις και εναλλακτικά σχήματα που όμως θεσμικά δεν μπορούν να εφαρμοστούν σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες.
Υποβοηθούμενη αναπαραγωγή σε ομόφυλα θηλυκά ζευγάρια.
Δύο γυναίκες σε μία ομόφυλη σχέση μπορούν να αποκτήσουν παιδί μέσα από δύο επιλογές εγκυμοσύνης:
- Ενδομήτρια σπερματέγχυση (IUI): Ανάλογα με την ηλικία και το ιατρικό προφίλ της γυναίκας που θα επιλεχθεί να κυοφορήσει, μπορεί με τη χρήση σπέρματος δότη να συλλάβει μέσα από μία αρκετά απλή και ανώδυνη μέθοδο. Κατά τη διαδικασία της IUI, το σπέρμα εγχέεται στη μήτρα της γυναίκας, κοντά στο χρονικό της ωορρηξίας, μέσω λεπτού καθετήρα ή σύριγγας.
- Εξωσωματική γονιμοποίηση IVF: Η μία γυναίκα του ζευγαριού, με το κατάλληλο ιατρικό ιστορικό μπορεί να κυοφορήσει το παιδί με χρήση σπέρματος δότη και χρήση δικού της ωαρίου.
- Εξωσωματική γονιμοποίηση IVF με Δωρεά Ωαρίου: Η μία γυναίκα του ζευγαριού, με το κατάλληλο ιατρικό ιστορικό μπορεί να κυοφορήσει το παιδί με χρήση σπέρματος δότη και χρήση δανεικού ωαρίου.
- Παρένθετη Μητρότητα: Λόγω αδυναμίας και των δυο γυναικών του ζευγαριού, επιλέγεται παρένθετη μητέρα. Εκείνη εγκυμονεί το έμβρυο που έχει προέλθει είτε από ωάριο γυναίκας από την ομόφυλη σχέση είτε δανεικού και σε όλες τις περιπτώσεις με σπέρμα δότη.
Πώς επιλέγεται ο δωρητής σπέρματος;
Η διαδικασία πραγματοποιείται με την επιλογή ανώνυμου δότη και τη λήψη του γενετικού του υλικού από τράπεζα σπέρματος. Το ζευγάρι σε ομόφυλη σχέση επιλέγει με βάση τα δικά του προσωπικά κριτήρια και το προφίλ του δότη. Έχει πρόσβαση σε ένα λεπτομερές ιστορικό που περιλαμβάνει τα φυσικά χαρακτηριστικά του άντρα όπως το ύψος, το βάρος, το χρώμα των ματιών και των μαλλιών, αλλά και το ιατρικό ιστορικό, το μορφωτικό επίπεδο, την ομάδα αίματος, την εθνικότητα και κάποια από τα ενδιαφέροντά του.
Υποβοηθούμενη αναπαραγωγή σε ομόφυλα αρσενικά ζευγάρια.
Χάρη στην πρόοδο της αναπαραγωγικής τεχνολογίας, υπάρχουν πλέον επιλογές για τα ομόφυλα ζευγάρια αντρών που επιθυμούν να βιώσουν την πατρότητα και να αποκτήσουν ένα βιολογικό παιδί. Ωστόσο, σε πολλές περιπτώσεις πρόκειται για μία πιο σύνθετη διαδικασία, καθώς εκτός από τη δωρεά ωαρίου, απαιτείται και μία παρένθετη μητέρα, η οποία θα κυοφορήσει το παιδί.
Υπάρχουν δύο τρόποι για να επιτευχθεί μία παρένθετη εγκυμοσύνη:
Παρενθετότητα με τεχνητή γονιμοποίηση – παρένθετη μητέρα: Σε αυτή την περίπτωση, η παρένθετη μητέρα (κυοφόρος) κυοφορεί έμβρυο, το οποίο έχει γονιμοποιηθεί με ωάριο δότριας και με σπέρμα ενός βιολογικού πατέρα από το ζευγάρι.
Δωρεά ωαρίων, εξωσωματική γονιμοποίηση IVF και παρένθετη κύηση: Σε αυτή την περίπτωση, παρακολουθείται η ωορρηξική φάση της δότριας. Μόλις το ωοθυλάκιο φτάσει στο επιθυμητό μέγεθος, πραγματοποιείται η ωοληψία και η γονιμοποίηση στο εργαστήριο (in vitro). Στη συνέχεια, γίνεται εμβρυομεταφορά στη μήτρα της παρένθετης μητέρας με σκοπό την εγκυμοσύνη.
Υποβοηθούμενη αναπαραγωγή σε διεμφυλικούς άντρες και γυναίκες.
Η διατήρηση της γονιμότητας είναι μία πολύ σημαντική κίνηση, για όσους επιθυμούν να έχουν τη δυνατότητα στο μέλλον να γίνουν βιολογικοί γονείς, πριν καταφύγουν σε επέμβαση αλλαγής φύλου. Χρησιμοποιούνται οι τεχνικές που εφαρμόζονται στην θεραπεία IVF. Η κατάψυξη των ωαρίων ή των εμβρύων είναι «προνοητικές» επιλογές που εξετάζονται για άτομα που ενδεχομένως να επιθυμούν μελλοντική σύλληψη ή γονιμοποίηση.
Οι τεχνικές της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής απευθύνονται μόνο σε ζευγάρια;
Πολλές συζητήσεις γίνονται για το αν θα πρέπει να τίθενται περιορισμοί μπροστά στην προσδοκία ενός ανθρώπου να γίνει γονέας.
Μέλη της ΛΟΑΤ + κοινότητας που βρίσκονται σε μια συντροφική σχέση ή λειτουργούν ατομικά, θέλουν να εκπληρώσουν το όνειρο της γονεϊκότητας. Αυτά ζητούν το δικαίωμα να αξιοποιήσουν τις σύγχρονες τεχνικές υποβοηθούμενης αναπαραγωγής.
Πλέον, πολλοί είναι αυτοί που θεωρούν ότι η πρόσβαση στις υπηρεσίες γονιμότητας είναι ανάγκη όλων. Επίσης, η επάρκεια του γονεϊκού ρόλου δεν συνδέεται με τον σεξουαλικό προσανατολισμό των γονέων.
Η Ελληνική νομοθεσία
Στη χώρα μας η υποβοηθούμενη αναπαραγωγή με βάση τη νομοθεσία είναι επιλογή όχι για τα ομόφυλα ζευγάρια αλλά μόνο για ετερόφυλα ζευγάρια. Αυτά που είναι παντρεμένα ή σε σύμφωνο συμβίωσης, και σε μόνες γυναίκες (Ν.3305/2005 Α’ 17, Εφαρμογή της Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής). Απαγορεύεται από τη νομοθεσία, η απόκτηση παιδιού με τη χρήση δότη σπέρματος. Επίσης, δωρεάς ωαρίων ή παρένθετης μητέρα από ζευγάρι σε ομόφυλη σχέση.
Νομικό κώλυμα υπάρχει και στη νομοθεσία για την αναγνώριση του παιδιού από το ομόφυλο ζευγάρι. Αυτό κατοχυρώνεται θεσμικά μόνο στη βιολογική του μητέρα.
Από την άλλη, μόνες γυναίκες άγαμες μπορούν να αποκτήσουν παιδί μέσα από την διαδικασία της χρήσης δότη σπέρματος σχετικά με τη νομοθεσία. Επίσης με τη σπερματέγχυση, την εξωσωματική γονιμοποίηση ή την παρένθετη μητρότητα. Απαιτείται μόνο μια συμβολαιογραφική πράξη, σχετικά με την αναγνώριση του τέκνου που θα προκύψει από τη διαδικασία.
