Πολυκυστικές ωοθήκες
Το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών (Polycystic Ovary Syndrome – PCOS) είναι διαταραχή που χαρακτηρίζεται από υπερανδρογοναιμία, ωοθηκική δυσλειτουργία και ωοθήκες πολυκυστικής μορφολογίας. Το σύνδρομο μπορεί να προκαλεί σημαντικές μεταβολικές διαταραχές, αυξάνοντας έτσι τον κίνδυνο Σακχαρώδη Διαβήτη και καρδιαγγειακής νόσου.
Η αντίσταση στην ινσουλίνη παρατηρείται σε πολλές γυναίκες με PCOS, ιδιαίτερα σε εκείνες με υπερανδρογοναιμία.
Αιτιολογία
Η συμβολή του γενετικού υπόβαθρου παραμένει αβέβαιη και ως εκ τούτου δεν υπάρχει κάποια γενετική δοκιμασία που να χρησιμοποιείται ως εργαλείο πληθυσμιακού ελέγχου. Δεν υπάρχει κάποιος περιβαλλοντικός παράγοντας ή ουσία που να ενοχοποιείται για την εκδήλωση του συνδρόμου. Η αντίσταση στην ινσουλίνη έχει κεντρικό ρόλο στην αιτιολογία του. Η παχυσαρκία δεν αποτελεί διαγνωστικό κριτήριο (δεδομένου ότι το 20% των γυναικών με PCOS δεν είναι παχύσαρκες), αλλά ενισχύει τα παθολογικά φαινόμενα του συνδρόμου.
Κλινική εικόνα
Γυναίκες με PCOS συνήθως παρουσιάζουν διαταραχές εμμηνορρυσίας (από αμηνόρροια έως μηνορραγία) και υπογονιμότητα. Για το λόγο αυτό, η προσοχή εστιάζεται στις θεραπείες πρόκλησης ωοθυλακιορρηξίας, δεδομένου ότι αυξάνουν τον κίνδυνο για σύνδρομο υπερδιέγερσης ωοθηκών και πολύδυμη κύηση.
Επιπρόσθετα, οι γυναίκες με PCOS έχουν αυξημένο κίνδυνο επιπλοκών της κύησης, όπως ο σακχαρώδης διαβήτης και η υπερτασική νόσος.
Διαταραχές του δέρματος εξαιτίας των αυξημένων περιφερικών ανδρογόνων, όπως η υπερτρίχωση και η ακμή, και σε μικρότερο ποσοστό η αλωπεκία, είναι συνηθισμένα ευρήματα.
Αναφέρεται ότι οι γυναίκες αυτές έχουν αυξημένο κίνδυνο καρκίνου του ενδομητρίου, μέσω των ανεξάρτητων παραγόντων κινδύνου που συνοδεύουν το σύνδρομο (παχυσαρκία, διαβήτης, υπέρταση, χρόνιοι ανωοθυλακιορρηκτικοί κύκλοι).
Διαφορική διάγνωση
Διάγνωση
Πρέπει να εστιάζεται στην έναρξη και διάρκεια των διαφόρων σημείων υπερανδρογοναιμίας, το ιστορικό της εμμήνου ρύσεως και στην ταυτόχρονη λήψη φαρμάκων, ειδικά εξωγενών ανδρογόνων.
Ανίχνευση πολυκυστικών ωοθηκών: Σε μία ή αμφότερες τις ωοθήκες παρουσία 12 ή περισσότερων ωοθυλακίων διαμέτρου 2 – 9 χιλιοστών ή αυξημένος όγκος ωοθήκης (> 10 cm3)
PCOS και σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2
Μελέτες έχουν δείξει ότι οι γυναίκες με PCOS έχουν 2 – 5 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο ανάπτυξης σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 και ως εκ τούτου θα πρέπει να ελέγχονται με 2ωρη καμπύλη σακχάρου μετά από φόρτιση με 75 γρ. γλυκόζης (νήστις και 2 ώρες μετά τη λήψη).