Καρκίνος μαστού

Είναι κακοήθης όγκος ο καρκίνος μαστού, που σχηματίζεται από τον ταχύ και ανεξέλεγκτο πολλαπλασιασμό κυττάρων του αδένα του μαστού, τα οποία έχουν εκτραπεί από τη φυσιολογική λειτουργία τους και αναπτύσσονται σε βάρος του φυσιολογικού ιστού.

Συνήθως είναι αδενοκαρκίνωμα και εμφανίζεται στους τελικούς πόρους και στα λόβια του αδένα του μαστού.

Πρωτοπαθής καρκίνος του μαστού – Μεταστατικός καρκίνος μαστού

Ο καρκίνος που εμφανίζεται στον μαστό και προέρχεται από τον αδένα του μαστού ονομάζεται πρωτοπαθής καρκίνος του μαστού. Σπάνια καρκίνοι που αναπτύσσονται σε άλλα όργανα μπορεί να κάνουν μετάσταση στον μαστό.

Αυτός που περιορίζεται μόνο στον μαστό και έχει μικρή διάμετρο ονομάζεται πρώιμος καρκίνος του μαστού.

Μπορεί να δώσει μεταστάσεις στους σύστοιχους μασχαλιαίους λεμφαδένες. Οι μεταστάσεις αυτές ονομάζονται κοντινές, ωστόσο έχουν μεγάλη σημασία στην σταδιοποίηση του καρκίνου, στην θεραπεία και την πρόγνωση.

Όταν ο καρκίνος του μαστού διηθεί το δέρμα, το θωρακικό τοίχωμα ή τους μασχαλιαίους λεμφαδένες, δημιουργώντας ένα σύμπλεγμα λεμφαδένων σκληρών που κολλάνε μεταξύ τους ή στους διπλανούς ιστούς, τότε ονομάζεται τοπικά προχωρημένος καρκίνος του μαστού.

Ο καρκίνος του μαστού μπορεί επίσης να δώσει μεταστάσεις στα οστά, στους πνεύμονες, στο ήπαρ και στον εγκέφαλο. Αυτές ονομάζονται απομακρυσμένες μεταστάσεις και τότε ο καρκίνος αναφέρεται ως μεταστατικός ή προχωρημένος καρκίνος του μαστού.

Ο καρκίνος του μαστού πλήττει μόνο τις γυναίκες;

Ο καρκίνος του μαστού δεν είναι αποκλειστικά γυναικεία υπόθεση. Και οι άνδρες μπορεί να αναπτύξουν καρκίνο μαστού. Η διαφορά είναι ότι οι πιθανότητες είναι εκατό φορές λιγότερες για τον ανδρικό πληθυσμό.

Σε ποιες ηλικίες αναπτύσσεται ο καρκίνος του μαστού;

Ο καρκίνος του μαστού μπορεί να εμφανιστεί οποιαδήποτε στιγμή στη διάρκεια ζωής μιας γυναίκας, ωστόσο οι πιθανότητες αυξάνονται με την ηλικία. Έχει παρατηρηθεί ότι οι πιθανότητες διπλασιάζονται κάθε 10 χρόνια μέχρι την εμμηνόπαυση και παραμένουν σε υψηλό ποσοστό μέχρι την ηλικία των 65 περίπου ετών.

Συμπτώματα καρκίνου του μαστού

Καλό είναι να θυμόμαστε ότι κάθε όγκος του στήθους δεν είναι απαραίτητα κακοήθης. Υπάρχουν πολλοί διαφορετικοί καλοήθεις όγκοι του μαστού, αν και μερικές φορές τα κλινικά συμπτώματα μπορεί να μας μπερδέψουν.

Διαβάστε και το χρήσιμο άρθρο μας σχετικά με το Πότε μια γυναίκα κινδυνεύει από καρκίνο μαστού εδώ.

Τα κύρια συμπτώματα του καρκίνου του μαστού είναι:

  • Ψηλαφητοί όγκοι στο μαστό.

  • Οίδημα (πρήξιμο) και πόνοι στο στήθος.

  • Αιματηρό έκκριμα από τη θηλή

  • Αλλαγές και αλλοιώσεις στο δέρμα ή στο σχήμα του μαστού

  • Οίδημα ή όζος (μικρές διογκώσεις) στους λεμφαδένες της μασχάλης.

Διάγνωση

Η μαστογραφία αποτελεί  βασική μέθοδο  για την έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του μαστού. Η Αμερικανική Εταιρεία Καρκίνου συστήνει ετήσια μαστογραφία όλων των γυναικών που έχουν περάσει τα 40 χρόνια ηλικίας.

Είναι όμως η μαστογραφία μια διαγνωστική μέθοδος η οποία πάντα αναγνωρίζει την κακοήθεια; Η απάντηση είναι όχι. Υπάρχει ένα ποσοστό γύρω στο 5-7% στο οποίο η μαστογραφία δίνει ψευδώς αρνητικά αποτελέσματα. Αυτό οφείλεται είτε στο γεγονός ότι η κακοήθεια δεν ανιχνεύεται, όπως, π.χ. οι λοβιακού τύπου κακοήθειες, είτε γιατί ο μαστός είναι πάρα πολύ πυκνός.

Γι’ αυτόν το λόγο επιβάλλεται πολλές φορές να γίνονται διάφορες επιπλέον εξετάσεις, όπως το υπερηχογράφημα μαστών. Τα τελευταία χρόνια έχει αναπτυχθεί ιδιαίτερα η μέθοδος της ψηφιακής μαστογραφίας, η οποία σιγά σιγά αρχίζει να δημιουργεί καλύτερα αποτελέσματα.

Θεραπεία

Η επιτυχής αντιμετώπιση του καρκίνου του μαστού συνίσταται στην απομάκρυνσή του ή στον έλεγχό του για παρατεταμένο χρονικό διάστημα. Ωστόσο, με δεδομένο ότι ο καρκίνος του μαστού χαρακτηρίζεται από πολλά διαφορετικά καρκινικά κύτταρα, η απομάκρυνσή τους ίσως να απαιτεί διαφορετικές θεραπείες. Έτσι, ένα πρόγραμμα θεραπείας μπορεί να περιλαμβάνει τα εξής:

Αποτελεί συνήθως τη θεραπεία πρώτης γραμμής για τον καρκίνο του μαστού. Η εκτέλεσή της αποφασίζεται με βάση αρκετούς παράγοντες. Για παράδειγμα το στάδιο του καρκίνου, τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του και τις προσωπικές επιθυμίες της ασθενούς.

Η επέμβαση αφαίρεσης του όγκου, η οποία λέγεται και επέμβαση διατήρησης του μαστού, είναι η αφαίρεση του όγκου μόνο, καθώς και μικρής ποσότητας του περιβάλλοντος ιστού.

Μαστεκτομή λέγεται η αφαίρεση ολόκληρου του μαστού. Η μαστεκτομή έχει εξελιχθεί αρκετά και πλέον είναι λιγότερο επεμβατική από ότι παλιότερα, καθώς τώρα πια δεν αφαιρούνται οι μύες κάτω από το μαστό.

Η αφαίρεση των λεμφαδένων ή εκτομή των μασχαλιαίων λεμφαδένων μπορεί να πραγματοποιηθεί παράλληλα με την αφαίρεση του όγκου ή τη μαστεκτομή. Αυτό αν η βιοψία έχει δείξει πως ο καρκίνος έχει εξαπλωθεί πέρα από τους γαλακτοφόρους πόρους. Ορισμένες ασθενείς μπορούν να υποβληθούν στη λιγότερο επεμβατική εκτομή του λεμφαδένα-φρουρού.

Είναι μια εξαιρετικά αποτελεσματική και στοχευμένη μέθοδος εξόντωσης των καρκινικών κυττάρων που ενδεχομένως έχουν παραμείνει στο μαστό, μετά από την επέμβαση.

Μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο υποτροπής του καρκίνου του μαστού κατά 70%. Παρόλο που πολλές ασθενείς τη φοβούνται, η ακτινοθεραπεία είναι καλά ανεκτή και οι παρενέργειές της περιορίζονται στο σημείο που ακτινοβολείται.

Η ακτινοθεραπεία συντονίζεται από τον ακτινοθεραπευτή-ογκολόγο.

Αποτελεί μια συστημική θεραπεία. Αυτό σημαίνει πως επιδρά σε ολόκληρο το σώμα, μέσω του κυκλοφορικού. Στόχος της χημειοθεραπείας και των υπόλοιπων συστημικών θεραπειών είναι η εξόντωση των καρκινικών κυττάρων που ενδεχομένως έχει εξαπλωθεί και σε άλλα σημεία του σώματος, εκτός από εκείνο όπου εμφανίστηκαν αρχικά.

Η χημειοθεραπεία είναι αποτελεσματική κατά των καρκινικών κυττάρων, γιατί τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται σε αυτή δρουν πολύ αποτελεσματικά στα ταχέως διαιρούμενα κύτταρα. Οι παρενέργειες της χημειοθεραπείας οφείλονται στο ότι τα καρκινικά κύτταρα δεν είναι τα μόνα ταχέως διαιρούμενα κύτταρα του σώματος.

Και τα κύτταρα του αίματος, του στόματος, της γαστρεντερικής οδού, της μύτης, των νυχιών, του κόλπου και των μαλλιών μας διαιρούνται συνεχώς και ταχύτατα. Έτσι, η χημειοθεραπεία τα επηρεάζει εξίσου με τα καρκινικά.

Ωστόσο, η χημειοθεραπεία στις μέρες μας είναι πολύ καλύτερα ανεκτή, από ό,τι παλιότερα.

Και για πολλές γυναίκες αποτελεί δικλείδα ασφαλείας για την αποφυγή υποτροπής του καρκίνου.

Είναι επίσης σημαντικό να θυμάστε πως τα όργανα που δεν αποτελούνται από ταχέως διαιρούμενα κύτταρα, όπως του συκωτιού και των νεφρών, σπάνια επηρεάζονται από τη χημειοθεραπεία. Εξάλλου, οι γιατροί και οι νοσοκόμες παρακολουθούν προσεκτικά τις παρενέργειες αυτές, ώστε να τις αντιμετωπίζουν.

Και στην περίπτωση της χημειοθεραπείας, τα φάρμακα που θα χρησιμοποιηθούν αποφασίζονται με βάση τις ιδιαίτερες ανάγκες κάθε ασθενούς και παράγοντες όπως η μετάσταση στους λεμφαδένες, το μέγεθος του όγκου, το στάδιο κ.ά. Ο γιατρός είναι αρμόδιος για την επιλογή των καταλληλότερων φαρμάκων.

Η ορμονοθεραπεία εφαρμόζεται στην αντιμετώπιση του θετικού σε υποδοχείς οιστρογόνων καρκίνου του μαστού και δρα με δύο τρόπους:

  • Μειώνοντας τα επίπεδα οιστρογόνων.

  • Αναστέλλοντας τη δράση των οιστρογόνων.

Η μεγαλύτερη ποσότητα οιστρογόνων των γυναικών παράγεται από τις ωοθήκες. Τα οιστρογόνα ευνοούν την ανάπτυξη του θετικού σε υποδοχείς οιστρογόνων καρκίνου του μαστού.

Έτσι, η μείωση της ποσότητας οιστρογόνων ή η αναστολή της δράσης τους μπορεί να επιφέρει τη συρρίκνωση των όγκων και τη μείωση της πιθανότητας υποτροπής των καρκίνων αυτών.

Η ορμονοθεραπεία δεν είναι αποτελεσματική στους αρνητικούς σε υποδοχείς οιστρογόνων καρκίνους. Περιλαμβάνει αρκετές κατηγορίες ουσιών, όπως τους αναστολείς της αρωματάσης και τους επιλεκτικούς ρυθμιστές των υποδοχέων οιστρογόνων. Σε ορισμένες περιπτώσεις, αφαιρούνται οι ωοθήκες και οι σάλπιγγες είτε για την αντιμετώπιση του θετικού σε υποδοχείς οιστρογόνων καρκίνου, είτε ως μέτρο πρόληψης για τις γυναίκες που διατρέχουν υψηλό κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού.

Επίσης, διακόπτεται και η λειτουργία των ωοθηκών προσωρινά, με τη χρήση κατάλληλης φαρμακευτικής αγωγής. Πρέπει να διευκρινιστεί πως η ορμονοθεραπεία ΔΕΝ ΑΠΟΤΕΛΕΙ θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης.

Αυτή χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση δυσάρεστων παρενεργειών της εμμηνόπαυσης, όπως οι εξάψεις και οι διαταραχές της διάθεσης.

Είναι θεραπείες που στοχεύουν σε συγκεκριμένα χαρακτηριστικά των καρκινικών κυττάρων, όπως τις πρωτεΐνες που ευνοούν την ταχεία και μη φυσιολογική ανάπτυξή τους. Σε γενικές γραμμές, οι στοχευμένες θεραπείες επηρεάζουν τα υγιή, φυσιολογικά κύτταρα, λιγότερο από ό,τι η χημειοθεραπεία.

Ορισμένες στοχευμένες θεραπείες είναι αντισώματα, που λειτουργούν όπως τα φυσιολογικά αντισώματα που παράγει το ανοσοποιητικό μας σύστημα.

Νέες θεραπευτικές προσεγγίσεις

Προσπαθώντας να επιτύχουν την καλύτερη δυνατή έκβαση με το μικρότερο σωματικό και ψυχικό κόστος για την ασθενή, οι επιστήμονες διερευνούν νέες μεθόδους αντιμετώπισης του καρκίνου του μαστού.

Βιολογική θεραπεία (μονοκλωνικά αντισώματα)

Αυτά προσδένονται στα καρκινικά κύτταρα σε ειδικές θέσεις, μέσω των οποίων τα καρκινικά κύτταρα υποδέχονται μόρια-μηνύματα που τα «ειδοποιούν» να ενεργοποιηθούν και να πολλαπλασιαστούν.

Τα μονοκλωνικά αντισώματα εμποδίζουν την άφιξη αυτών των μηνυμάτων και έτσι αναστέλλουν την περαιτέρω ανάπτυξη του όγκου.

Αναστολείς της τυροσινικής κινάσης

Πρόκειται για στοχευμένη θεραπεία που εμποδίζει την κυτταρική επικοινωνία και αύξηση των καρκινικών κυττάρων. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε συνδυασμό με άλλα αντικαρκινικά φάρμακα.

Στοχευμένη θεραπεία κατά του γονιδίου HER2

Το HER2 είναι ένα γονίδιο, το οποίο ρυθμίζει την ανάπτυξη των κυττάρων. Για λόγους που δεν είναι κατανοητοί, πολλές φορές υφίσταται ενίσχυση και οδηγεί σε ταχεία κυτταρική διαίρεση και ανάπτυξη όγκου.

Περίπου 25% των καρκίνων του μαστού είναι HER2-θετικοί, δηλαδή εμφανίζουν ενίσχυση του γονιδίου αυτού. Σε αυτές τις περιπτώσεις, όταν χορηγηθούν φάρμακα που στοχεύουν ειδικά το HER2, αυξάνεται η επιβίωση τόσο στον πρώιμο όσο και στον μεταστατικό καρκίνο του μαστού.